งานศิลปในหน้าที่ของ กองการสังคีต กรมศิลปากรคือนาฏศิลป์และดุริยางค์ค่าสินงานนาฏศิลป์ก็มีโขนละครรำและฟ้อนรำหรือระบำไทยส่วนงานดูหรือยังค่าสินก็มีดนตรีไทยและดนตรีสากลการดำเนินงานเหล่านี้ย่อมมีทั้งการผดุงรักษาและปรับปรุงเสริมสร้างไปพร้อมกันด้วย ทางราชการจึงจัดตั้งโรงเรียนเข้าฝึกหัดทั้งนาฏศิลป์และดุริยางคศิลป์พร้อมกับให้เล่าเรียนศึกษาวิชาสามัญควบคู่ไปด้วยกัน โดยเหตุที่ข้าพเจ้าไม่เคยเล่าเรียนศึกษาและไม่เคยสนใจในศิลปะเหล่านี้มาแต่ก่อนเลยเมื่อแรกเข้ามารับหน้าที่ในกองการสังคีต ก็ต้องประสบกับความยุ่งยากลำบากใจเป็นอันมากในเรื่องตำรับตำราศิลปทั้งนี้ถ้าเป็นตำราเกี่ยวกับดนตรีและละครของฝรั่งหรือของชาติอื่นๆบางชาติก็พอจะสืบเสาะซื้อหาอ่านได้บ้าง แต่ถ้าเป็นตำรับตำราเกี่ยวกับโขนละครฟ้อนรำและมโหรีปี่พาทย์ของไทยแล้วไม่ต้องกล่าวถึงว่าจะจัดหาและนำมาใช้เป็นแบบเรียนของนักเรียนในโรงเรียนนาฏศิลป์กรมศิลปากร แม้แต่ความรู้ชนิดธรรมดาสามัญซึ่งท่านผู้มีความสนใจใคร่รู้จะหาอ่านประดับสติปัญญาก็หาอ่านไม่ได้ข้าพเจ้าเองคิดจะศึกษาหาความรู้พอเป็นแนวทางที่จะนำไปใช้ในการบริหารงานในหน้าที่ก็แสนยาก เพราะไม่ใคร่มีท่านผู้รู้คนใดเรียบเรียงแล้วจะตีพิมพ์ไว้บรรดาครูบาอาจารย์ทางนาฏศิลป์และดุริยางค์ค่าสินของไทยแต่ก่อนท่านก็ใช้บอกเล่าสู่ปากต่อคำจำสุดสืบกันมาแม้เรื่องเดียวกันก็บอกเล่าแผกเพี้ยนไปคนละอย่างตามวิสัยของผู้ฟัง ทั้งเมื่อสืบต่อกันมานานเค้าก็บอกเราแตกต่างกันไปจนเกือบจะเป็นหรือเป็นคนละเรื่องไปเลยก็มี จึงได้คิดและพยายามที่จะมีฉบับเขียนและพิมพ์เรื่องราวของศิลปะเหล่านี้ขึ้นไว้แม้ในชั้นนี้จะไม่ถึงกับเป็นตำราก็พอให้มีเรื่องราวที่จะใช้สื่อสาวค้นคว้ากันต่อไป ในด้านดนตรีนั้นข้าพเจ้าได้ขอร้องพระเจนดุริยางให้ช่วยเขียนอธิบายเพลงสากลขึ้นบ้างและขอร้องนายมนตรีตราโมทและท่านผู้รู้อื่นๆให้ช่วยเขียนอธิบายเพลงไทยขึ้นไว้บ้างแล้วจะตีพิมพ์เป็นสูจิบัตรประกอบการบรรเลงดนตรีสำหรับประชาชน ณ สังคีตศาลา แล้วต่อมาได้รวบรวมเข้าเล่มไว้เพื่อท่านผู้สนใจใครรู้เพราะจ้าอ่านได้นอกจากนั้นทางรัฐบาลได้กรุณาอนุมัติงบประมาณให้จัดพิมพ์เพลงไทยลงในโน้ตสากล ซึ่งกรมศิลปากรได้ติดต่อกับบริษัทการพิมพ์ในประเทศอังกฤษจัดพิมพ์เพลงชุดโหมโรงเย็นเสร็จไปแล้วหนึ่งชุดและกำลังศึกษาเพียงชุดอื่นต่อไปอีกตามโอกาสและกำลังเงิน ส่วนในด้านโขนละคอน และฟ้อนรำนั้นได้กล่าวแล้วว่าข้าพเจ้าไม่เคยรู้และไม่เคยสนใจมาแต่ก่อนแต่ได้พยายามสอบถามจากปากคำของครูบาอาจารย์บ้างสอบหาหนังสือต่างประเทศที่เก่าด้วยศิลปะทั้งนาฏศิลป์และดุริยางคศิลป ของชาตินั้นนั้นมาอ่านบ้างสังเกตจากที่ได้ดูได้เห็นได้ยินได้ฟังบ้างแล้วนำมาสอบสวนเปรียบเทียบกับที่ทำจากปากคำของครูบาอาจารย์และท่านผู้รู้ไว้ที่ตรงกันก็มีที่แตกต่างกันตามจารีตประเพณีจนเข้ากันไม่ได้ก็มีแล้วเลือกคัดเรียบเรียงขึ้นไว้เป็นเรื่องๆ และเป็นตอนๆ มีได้มุ่งหมายถึงกับจะให้เป็น ตำรับตำราเพราะข้าพเจ้าไม่เชี่ยวชาญในศิลปะทั้งนี้จนถึงกับ จะทำเช่นนั้นได้แต่เรียบเรียงไว้เพื่อประดับสติปัญญาของตนเองที่จะใช้เป็นดุลย์พินิจในการบริหารงานในหน้าที่และได้เลือกคัดบางเรื่องบางตอนออกตีพิมพ์เผยแพร่ในหน้าที่หนังสือพิมพ์รายวันบ้างในวารสารศิลปะคนและหนังสืออื่นๆบ้างอธิบายแทรกไว้ในสูจิบัตรประกอบการแสดงโขนและละครที่จัดแสดงณ ภายในโรงละครศิลปากรบ้าง รวบรวมตีพิมพ์เป็นเล่มโดยเฉพาะบ้างโดยมุ่งหมายเพียงว่าเมื่อท่านผู้มาชมโขนละคร ณ โรงละครศิลปากรและมาฟังดนตรีณ สังคีตศาลา แล้วเกิดสนใจใคร่รู้ก็พอจะหาซื้อไปอ่านได้เมื่อได้เรียบเรียงไว้คราวละเรื่องละตอนก็พอมีฉบับเกิดขึ้นหลายเรื่องและหลายเล่ม ดังจะเห็นได้จากรายชื่อหนังสือเกี่ยวกับศิลปะเหล่านั้นที่ตีพิมพ์ไว้หลังปกของหนังสือเล่มนี้ส่วนบางเรื่องบางตอนยังไม่สู้ เรียบร้อยก็ยังมิได้นำออกตีพิมพ์เผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับศิลปะทางโขนนั้นรู้สึกว่ากว้างขวางและพระนี่สุขุมยิ่งนักแต่เรื่องเราเท่าที่ปรากฏในเล่มนี้และตามสารบาญ บทในตอนท้ายนั้นเป็นความรู้เพียงขั้นธรรมดาสามัญเท่าที่สติปัญญาของข้าพเจ้าจะค้นคว้าศึกษาได้จึงได้พยายามสอบสวนค้นคว้าเรียบเรียงไว้ค่อนข้างเรียบร้อยส่วนภาพประกอบเรื่องก็ได้จัดถ่ายและทำไว้บ้างแล้วหากแต่ยังไม่บริบูรณ์ตามมุ่งหมาย จึงได้คิดแบ่งเป็นสองภาคคือภาคต้นและภาคปลายคิดจะจัดพิมพ์ห้าต้นพร้อมทั้งภาพประกอบเพื่อให้เรียบร้อยเสียพักหนึ่งก่อนแล้วจึงจัดทำและตีพิมพ์ภาคปลายต่อไปโดยคิดเห็นว่าถ้าจะตีพิมพ์ออกเป็นฉบับสมบูรณ์ได้ตามนั้นก็จะเป็นประโยชน์ทั้งแก่ผู้มีหน้าที่และแก่บุคคลทั่วไปผู้มีความสนใจในศิลปะประเภทนี้แต่คงจะตีพิมพ์ภาคต้นไปได้เพียงบทที่8 เท่าที่ปรากฏในหนังสือนี้ก็บังเอิญหมดทุนจึงให้เค้าลืมไว้เพียงเท่านี้เพราะฉะนั้นตามที่อ้างไว้ในบางแห่งว่าดูรูปก็ดีดูในบทต่อไปก็ดีเป็นอันว่ายังไม่ได้ตีพิมพ์และไม่มีในเล่มนี้แต่ก็หวังอยู่ว่าถ้ามีโอกาสและมีทุนในภายหน้า ก็คงจะได้จัดตีพิมพ์ตลอดทั้งเรื่องพร้อมด้วยภาพประกอบโดยสมบูรณ์ต่อไป คนพากย์ต้นแม่เฒ่าที่จะตีพิมพ์ขึ้นได้เพียงแปดบทนี้ก็คงมีข้อบกพร่องผิดพลาดอยู่มากหวังว่าท่านผู้รู้ซึ่งได้อ่านและทราบเรื่องคงจะโปรดให้คำแนะนำด้วยความเมตตาเพื่อแก้ไขให้ถูกต้องสมบูรณ์ในกาลต่อไป