ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระยาสรรพกิจปรีชา (ชื่น โชติกะเสถียร) เจ้าภาพประสงค์จะได้หนังสือสำหรับพิมพ์แจกเป็นที่ระลึกสักเรื่องหนึ่ง ถ้าได้หนังสือเกี่ยวกับเรื่องทูตก็จะเป็นที่พอใจเพราะพระยาสรรพกิจปรีชา ได้รับราชการฉลองพระเดชพระคุณมาในทางทูตเป็นเวลานาน ครั้งหลังที่สุด ได้เป็นอัครราชทูตสยามประจำราชสำนักกรุงโรม กรมศิลปากรจึงได้เลือกเรื่องทูตฝรั่งสมัยกรุงรัตนโกสินทร คือหนังสือเล่มนี้ให้พิมพ์เป็นพิเศษ นับเป็นภาค ๖๒ ในหนังสือชุดประชุมพงศาวดาร เรื่องที่เกี่ยวกับทูตฝรั่งเข้ามาเจริญทางพระราชไมตรีกับกรุงสยาม ถ้าว่ากันถึงเอกสารต่างๆ ที่ฝรั่งจดเอาไว้ ย่อมมีอยู่มากส่วนเอกสารทางฝ่ายไป ถึงว่าจะมีอยู่ ก็ยังไมสู้แพร่หลายเพราะที่ยังไม่เคยพิมพ์ก็มีอยู่มาก ถ้าได้รวบรวมจัดพิมพ์ขึ้นไว้ก็จะเป็นประโยชน์แก่ผู้ค้นคว่าและผู้ศึกษาประวัติศาสตร์เป็นเอนกประการ ด้วยจะได้ทราบเรื่องราวของเก่า ตลอดจนความคิดอ่านในสมัยนั้น ทั้งฝ่ายเราและฝ่ายฝรั่งได้ถี่ถ้วยยิ่งขึ้น เอกสารต่างๆ ที่พิมพ์ในหนังสือเล่มนี้ มีกระจัดกระจายอยู่หลายแห่ง ส่วนมากมีในหมายรับสั่งประจำรัชกาล ซึ่งเขียนด้วยเส้นดินสอในสมุดไทย หมายรับสั่งเหล่านี้ที่เคยพิมพ์มาแล้วก็มีบ้าง แลที่ยังไม่เคยพิมพ์ก็มีอยู่ไม่น้อย ในการรวบรวมพิมพ์ครั้งนี้ มีเวลาจำกัด เพราะกระชั้นงานมาก ไม่มีโอกาสจะสอบสวนได้ถี่ถ้วนเพียงแต่ถ่ายมาจากสมุดไทย บางฉบับก็ยังต้องเสียเวลาอ่านสอยเพราะตัวหนังสือลบเลือนอยู่มากแห่ง จึงน่าจะมีการขาดตกบ่งพร่องอยู่บ้าง ในรัชกาลที่ ๑ และที่ ๒ เอกสารอันเกี่ยวด้วยเรื่องทูตฝรั่งค้นยังไม่พบ จึงได้เก็บข้อความที่มีอยู่ในหนังสือต่างๆ เริ่มแต่ครั้งที่ฝรั่งเป็นทูตเข้ามาในกรุงสยาม สมัยกรุงศรีอยุธยาตลอดลงมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร มาเล่าไว้โดยสังเขป แต่ได้บอกที่มาขอเรื่องเหล่านั้นไว้ เพื่อผู้ที่สนใจต้องการจะทราบเรื่องโดยพิสดาร ก็อาจสอบค้นหาได้สะดวก กรมศิลปากรขออนุโมทนากุศลบุพเปตพลีธรรมบรรณาการ ที่เจ้าภาพบำเพ็ญเพื่ออุทิศอานิสงสผล แด่พระยาสรรพกิจปรีชา (ชื่น โชติกะเสถียร) ว่าโดยฉะเพาะก็คือ การที่พิมพ์หนังสือเรื่องทูตฝรั่งสมัยกรุงรัตนโกสินทรนี้ให้แพร่หลาย นับเนื่องในส่วนวิทยาทานเป็นพิเศษ เสมือนได้อนุกูลการศึกษาของชาติ ให้ผู้ค้นคว้าวิชาประวัติศาสตร์ เป็นต้น ได้รับความสะดวกยิ่งขึ้น อันควรมีปฏิการปัจจัยอำนวยให้พระยาสรรพกิจปรีชา ได้ประสพหิตานุหิตประโยชน์ และสิ่งที่ต้องประสงค์อันปราศจากโทษทุกประการ ตามสมควรแก่คตินิยมในสัมปรายภพนั้น เทอญ.