หม่อมเจ้าหญิงพัฒนายุ ดิศกุล มีพระประสงค์จะจัดพิมพ์เอกสารตรวจราชการเมืองนครไชยศรีของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพเพื่อแจกในงานฌาปนกิจศพ หม่อมลำดวน ดิศกุล ณ อยุธยากำหนดงานวันที่ ๒๒ กรกฎาคมพุทธศักราช ๒๕๑๑ ณวัดเวฬุวัดเทพศิรินทราวาส เอกสารตรวจราชการเมืองนครชัยศรีนี้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพเมื่อครั้งทรงพระยศเป็น พระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นดำรงราชานุภาพเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยได้เสด็จตรวจราชการหัวเมืองในมณฑลกรุงเก่ามณฑลนครไชยศรีและมณฑลราชบุรีเมื่อปี ร. ศ.๑๑๗(พ.ศ.๒๔๔๑)เสด็จออกจากกรุงเทพฯโดยรถไฟตั้งแต่วันที่ ๗ สิงหาคม เริ่มส่งตรวจราชการที่มณฑลกรุงเก่าและประทับแรมตามรายทางจนถึงวันที่ ๑๒สิงหาคมเสด็จไปตรวจราชการที่มณฑลนครไชยศรีจนถึงวันที่ ๑๗สิงหาคมและเสด็จตรวจราชการมณฑลราชบุรีต่อไปจนถึงวันที่ ๒๖ สิงหาคมในการเสด็จตรวจราชการครั้งนั้นได้ทรงประมวลรายงานส่งมาให้พระยาสฤษดิพจนกร(เส็งวิ รยศิริ)ซึ่งภายหลังเป็นพระยามหาอำมาตยาธิบดีนำขึ้นทูลเกล้าฯถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงทราบ สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพเคยโปรดให้จัดพิมพ์เรื่องนี้ขึ้นไว้สำหรับใช้ในราชการครั้งหนึ่งแล้วให้ชื่อว่า"จดหมายเหตุระยะทางพระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นดำรงราชานุภาพเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยเสด็จตรวจราชการหัวเมืองมณฑลกรุงเก่ามณฑลนครไชยศรี มณฑลราชบุรีในรัตนโกสินทร ศด๑๑๗"หนังสือที่พิมพ์ในคลังน้ำได้รวมเรื่องเสด็จตรวจราชการมณฑลปราจีนบุรีในเดือนมกราคม ร.ศ.๑๑๙(๒๔๔๓)ไว้ด้วยแต่มีได้โปรดให้แจกจ่ายเผยแพร่ทั่วไปโครงให้ใช้แต่เฉพาะในราชการเท่านั้นดังมีคำนำแจ้งไว้ตอนต้นของหนังสือที่พิมพ์ครั้งนั้นว่า "พระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นดำรงราชานุภาพเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยทรงพระดำริเห็นว่าหนังสือราชการบางอย่างเช่นรายงานตรวจราชการตามหัวเมืองและข้อบังคับต่างๆซึ่งได้ตั้งขึ้นในเมืองหนึ่งเมืองใด เหล่านี้เป็นต้นควรจะลงพิมพ์ให้ข้าราชการผู้ใหญ่ซึ่งมีหน้าที่บังคับบัญชาตามหัวเมือง ได้อ่านทราบความไว้จะเป็นประโยชน์แก่ราชการได้มากจึงได้มีรับสั่งให้เลือกเรื่องหนังสือราชการที่จะเป็นประโยชน์เหล่านี้ลงพิมพ์ไว้ในกระทรวงสำหรับแจกไปไว้ในสถานที่ว่าราชการหัวเมืองเป็นประโยชน์เป็นความรู้เห็นของข้าราชการในที่นั้นๆ หนังสือเหล่านี้เป็นหนังสือซึ่งพิมพ์ขึ้นในราชการห้ามมิให้ซื้อขายให้ปัน หรือให้คัดลอกต่อออกไปจากที่ใช้ในราชการของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว" ส่วนเอกสารตรวจราชการเมืองนครไชยศรี ที่นำมาตีพิมพ์คราวนี้คัดจากต้นฉบับพิมพ์ดีดเก็บรักษาอยู่ที่กองจดหมายแห่งชาติกรมศิลปากรเมื่อได้นำมาเปรียบเทียบกับหนังสือที่ตีพิมพ์แล้วปรากฏว่าในการจัดพิมพ์ครั้งนั้นสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงแก้ไขเปลี่ยนแปลงตัดทอนข้อความบางตอนออกจากต้นฉบับเดิมบ้างเล็กน้อยตามที่ทรงเห็นว่าเหมาะสมแต่ฉบับที่หม่อมเจ้าหญิงพัฒนายุ ดิศกุล โปรดให้จัดพิมพ์ในงานฌาปนกิจศพหม่อมลำดวนดิศกุล ณ อยุธยานี้เป็นฉบับที่ทรงขอรับสำเนาเอกสารซึ่งเก็บรักษาไว้ ณ กองจดหมายเหตุแห่งชาติ โดยที่สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงเรียบเรียงเอกสารตรวจราชการนี้ไว้อย่างละเอียดทั้งในด้านภูมิสถานบ้านเมือง การคมนาคม การค้าขาย การเกษตร การปกครอง การศาสนา การศาลและอื่นๆทั้งเมื่อทรงพบข้อบกพร่องในราชการที่ควรแก้ไขก็ได้ทรงบันทึกชี้แจงข้อแก้ไขไว้ในรายงานด้วยการจัดพิมพ์เอกสารเรื่องนี้ออกเผยแพร่จึงนับว่าเป็นประโยชน์แก่การศึกษาค้นคว้าทั้งในด้านภูมิศาสตร์ประวัติศาสตร์ตลอดจนการปกครองและการบริหารราชการบ้านเมืองในสมัยรัชกาลที่๕เป็นอันมาก กรมศิลปากรขอถวายอนุโมทนากุศลราศีทักษิณานุปทานซึ่งหม่อมเจ้าหญิงพัฒนายุ ดิศกุล ได้ทรงบำเพ็ญอุทิศ แด่ หม่อมลำดวน ดิศกุล ณ อยุธยาผู้เป็นหม่อมมารดาและโปรดให้พิมพ์หนังสือนี้จะจ่ายเป็นกุศลวิทยาทานของกุศลทั้งปวงนี้จงเป็นพลว ปัจจัยส่งเสริมให้ หม่อมลำดวน ดิศกุล ณ อยุธยา ประสบแต่อิฏฐคุณมนูญผลในสัมปรายภพสมดังมโนปณิธานทุกประการ เทอญ.