พงศาวดาร ภาคอีสาน ฉะบับของ พระสุนทรราชเดช

เนื้อหาอย่างย่อ

ด้วยหม่อมเจ้านิสากรศรีธวัช จะทรงจัดการปลงศพหม่อมทรัพย์ ศรีธวัช ณ อยุธยา ซึ่งเป็นหม่อมของท่าน ใครจะมีหนังสือแจกตามสมัยนิยมสักเรื่องหนึ่ง แต่เป็นเวลาที่กระชั้นกับวันงานเข้ามาแล้ว จึงทรงมอบให้ข้าพเจ้าเป็นธุระเลือกหาหนังสือเรืองใดเรื่องหนึ่งแล้วแต่จะเห็นสมควร เพื่อพิมพ์ขึ้นให้ทันในงานนี้ข้าพเจ้าจึงได้รีบจัดการค้านดูเรื่องเก่าๆที่ได้คัดลอกและเก็บรวบรวมไว้แต่ครั้งยังรับราชชการอยู่หัวเมือง ก็ไปพบพงศาวดารภาคอีสานเข้าเรื่องหนึ่ง ซึ่งเป็นฉะบับพระสุนทนทรราชเดช (แข้ประทุมชาติ) ผู้ว่าการเมือง ครั้งอำเภอยโสธรซึ่งขึ้นแก่จังหวัดอุบลราชธานีเดี๋ยวนี้ยังเป็นเมืองอยู่ รู้สึกพอใจเป็นอันมากเพราะเหตุว่า ท่านผู้เป็นเจ้าภาพกับข้าพเจ้าได้เคยไปรับราชการอยู่ทางแถบโน้นร่วมมณฑลเดียวกันเป็นเวลาหลายปี น่าจะได้เรื่องราวของแถบโน้นมาแสดงเป็นที่ระลึกไว้บ้าง นอกจากนี้ ผู้ที่เป็นเจ้าของต้นฉบับพงศาวดารนี้ ต่างก็รู้จักชอบพอมาด้วยกันอีก ย่อมทำให้เพิ่มน้ำหนักที่จะน่าจะพิมพ์พงศาวดารฉะบับนี้ยิ่งขึ้น แต่เมื่อตรวจเนื้อเรื่องดู รู้สึกว่าเป็นเรื่องอยู่ข้างสั้นมาก ถ้าจะพิมพ์ขึ้นก็ได้หนังสือน้อยยกเต็มที หรือหากว่าจะจับเรื่องใดเรื่องหนึ่งรวมเข้าด้วย ก็ผะสมกันไม่ติด ครั้นจะตรวจออกู้สึกลำบากใจเป็นอย่างยิ่ง ข้าพเจ้าจึงได้ถวายพงศาวดารฉะบับนี้แด่ผู้เป็นเจ้าภาพ เพื่อทรงตรวจและทรงพิเคราะห์ต่อไปว่าจะควรประการใด เมื่อท่านทรงตรวจดูแล้ว ก็เป็นที่พอพระทัยและโปรดให้พิมพ์พงศาวดารฉบับนี้ขึ้น ข้าพเจ้าจึงได้ทำคำอธิบายเพิ่มเติมไว้บางแห่ง สำหรับประกอบกับเรื่อง ตามที่ควรจะทำได้ในเวลาอันน้อย (มีเวลาทำธุระในเรื่องนี้เพียง ๓ วันเท่านั้น) เพื่อเป็นทางวินิจฉัยต่อไป ถ้าจะมีพลาดพลั้งอยู่บ้างประการใด ขอประทานอภัยไว้ ณ ที่นี้ด้วย

                ข้าพเจ้าขออนุโมทนาในพระกุศลทักษิณานุปทาน ซึ่งหม่อมเจ้านากรศรีธวัช ได้ทรงบำเพ็ญเป็นปัตติทานมัย มีการสังคหธรรมเป็นที่ตั้ง ทั้งได้โปรดให้พิมพ์พงศาวดารฉะบับนี้ให้แพร่หลายเป็นที่ระลึกด้วย


หมวด: หนังสือหายาก
หมวดรอง: -
ผู้แต่ง: สุนทรราชเดช, พระ (แข้ ประทุมชาติ)
ปีที่พิมพ์: 2472
วันที่รับเข้า: 24/05/2018