เจ้าพระยาธรรมาธิกรนาธิบดี ได้แจ้งความมายังกรมศิลปากรว่า   มีความประสงค์จะพิมพ์หนังสือแจก  ในงานพระราชทานเพลิงศพท้าววรคณานันท์ ขอให้กรมศิลปากรจัดหาเรื่องหนังสือให้  และโดยเหตุที่ท้าววรคณานันท์  ขณะนั้นเป็นข้าหลวงของสมเด็จพระศรีพัชรินทรา  บรมราชินีนาถ  กรมศิลปากรจึงจัดรวบรวมพระราโชวาทคำกราบบังคมทูลคำถวายชัยมงคล  พระราชดำรัสและพระราชเสาวนีย์ในที่ต่างๆ พร้อมด้วยจดหมายเหตุในเวลาทรงสำเร็จราชการแผ่นดิน  แทนพระองค์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเกล้า  เสด็จประพาสยุโรปครั้งแรกเมื่อ พ. ศ. 2439 ให้พิมพ์สนองความประสงค์   เรื่องที่พิมพ์ในหนังสือเล่มนี้รวบรวมมาจากที่ปรากฏในหนังสือราชกิจจานุเบกษา  เกือบทั้งหมดจึงขออธิบายชี้แจงไว้ในที่นี้ด้วย  พระราชดำรัสตอบขอบใจในวันเฉลิมพระชนมพรรษาซึ่งควรจะมีทุกปีแต่หากเป็นเช่นนั้นไม่วันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระบรมราชินีนาถนั้นตามปกติร่วมด้วยงาน เฉลิมพระชนมพรรษาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเพราะวันพระราชสมภพเป็นวันเดียวกันคือวันที่ 1 มกราคม   เมื่อเป็นเช่นนี้ในรัชกาลที่ 5 เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  ยังเสด็จ ดำรงพระราชอิสริยยศ เป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามมกุฎราชกุมาร  จึงทรงทำการเฉลิมพระชนม์พรรษา  เป็นงานเดียวกันและรายการเฉลิมพระชนม์พรรษานั้นปรากฏใน  หนังสือราชกิจจานุเบกษา ครั้งแรกเมื่อ  ร.ศ. 114 (พ.ศ. 2438)  เป็นต้นมา  ในรัชกาลนั้น  เมื่อมีคำกราบบังคมทูลถวายชัยมงคล  ในการเฉลิมพระชนม์พรรษา   สมเด็จพระบรมราชินีนาถ  และสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช  แล้วพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า  เจ้าอยู่หัว  ทรงมีพระราชดำรัสตอบแทนนอกจากบางปี    ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าทรงพระประชวร ก็มีปรากฏในพระราชกิจจานุเบกษาว่า  สมเด็จพระบรมราชินีนาถ  ทรงมีพระราชดำรัสและพระราชดำรัสนั้น   หาได้มีบทลงไว้ในหนังสือราชกิจจานุเบกษาไม่   ครั้นมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว   มีงานเฉลิมพระชนพรรษาสมเด็จพระบรมราชินีนาถพระบรมราชชนนีครบ 50 พรรษา   อันเป็นการนิยมว่าทรงเจริญพระชนมายุ ถึงกึ่งศตวรรษเมื่อ พ. ศ. 2456    จึงได้ทรงทำการเฉลิมพระชนมพรรษาเป็นพิเศษ  ในวันพระราชสมภพซึ่งตรงกับวันทางจันทรคตินิยมในคราวนี้ ได้มีคำกราบบังคมทูลถวาย   ชัยมงคลของพระบรมวงศานุวงศ์ ฝ่ายหน้าฝ่ายในและข้าราชบริพารและมีพระราชดำรัสตอบด้วย    ต่อมาได้มีพระราชเสาวนีย์ ตอบในงานเฉลิมพระชนมพรรษาอีกครั้งหนึ่ง    ปรากฏในราชกิจจานุเบกษา เมื่อ พ.ศ. 2458   นอกนั้นก็มีแต่รายการเฉลิมพระชนมพรรษา    ส่วนคำกราบบังคมทูล  และคำถวายชัยมงคลนั้น   ที่นำมารวมพิมพ์ไว้ในที่นี้ด้วยก็   เพื่อเป็นการช่วยให้ทราบเรื่องสมบูรณ์   และ  อาหารพระราชดำรัสซาบซึ้งดียิ่งขึ้นทั้งเห็นว่าทำกับบังคมทูล  และคำถวายชัยมงคลนั้นโดยปกติ  ย่อมสำเร็จด้วยการร้อยกรองถ้อยคำและสำนวนโวหารมาแล้วเป็นอย่างดี กรมศิลปากรขออนุโมทนาในกุศลราศีซึ่งเจ้าพระยาธรรมาธิกรณธิบดี    ได้ให้พิมพ์หนังสือนี้ในงานพระราชทานเพลิงศพท้าววรคณานันท์  นับเป็นกุศลอนุประธานในทักษิณา ถ้าท้าววรคณานันท์สามารถจะหยั่งทราบโดยยานวิถีทางใดใดคงจะเลื่อมใสโสมนัส อนุโมทนาในกุศลธรรมวิทยาทานนี้เพื่อสัมฤทธิ์อิฏฐคุณ  มนุษย์ผลโดยสมควรแก่คติวิสัยในสัมปรายภพนั้นๆ