พระพุทธรูป และ พระพิมพ์ ในกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

กรมศิลปากร

จัดพิมพ์ครั้งแรก

เนื่องในโอกาวนำพระพุทธรูปและพระพิมพ์

ซึ่งได้จากพระปรางค์วัดราชบูรณะ

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

มาจัดตั้งให้ประชาชนได้ชมในเทศกาลสงกรานต์

พ.ศ. ๒๕๐๒

ณ พระที่นั่งพุทไธสวรรย์

ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ  กรุงเทพ ฯ

การค้นพบพระบรมสารีริกธาตุ   ในพระปรางค์วัดพระมหาธาตุ และเครื่องทองกับศิลป วัตถุอื่นๆ  ในกรุพระปรางค์วัดพระราชบูรณะจังหวัดพระนครศรีอยุธยาย่อมนำความเลื่อมใสศรัทธา  และความปลื้มปิติมาสู่ประชาชนเป็นอันมาก   พระนครศรีอยุธยาซึ่งเป็นจังหวัดที่มีโบราณสถานและศิลปวัตถุน่าดูน่าชมเป็นอันมากอยู่แล้ว   จึงเป็นจุดสนใจแห่งหนึ่งที่ชักจูงประชาชนให้พากันเดินทางไปนมัสการพระบรมสารีริกธาตุและไปดูไปชมศิลปะโบราณวัตถุเพิ่มทวียิ่งขึ้น แต่การที่เก็บพระบรมสารีริกธาตุกับเครื่องสักการะไว้ในโรงพระอุโบสถ   วัดใหม่ไชยวิชิตก็ดีเก็บเครื่องทองกับศิลปวัตถุอื่นๆ   ไว้ในห้องลูกกรง   หน้าสถานีตำรวจภูธรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ก็ดี         เนื่องจากเป็นสถานที่ไม่เหมาะสมและยังเพิ่มความหนักใจเป็นอย่างยิ่งให้แก่  เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบของกรมศิลปากรและของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา    เพราะสิ่งของเรานั้นเพียงแต่ค่า ทางวัตถุก็เป็นราคาเงินหลายล้านบาทและเมื่อคำนึงถึงคุณค่าของฝีมือช่างและความเลื่อมใสศรัทธาแล้วก็ย่อมเป็นของหาค่ามิได้จึงได้ร่วมปรึกษาการที่จะจัดสร้างพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติประจำ    จังหวัดพระนครศรีอยุธยาขึ้น   และสถานที่อันเหมาะสมและได้เรื่องสถานที่กันไว้แล้วซึ่ง ฯพณฯ พลเอกถนอมกิตติขจร   ขณะดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอยู่ในเวลานั้นก็ได้โปรดให้เกียรติเดินทางไปวางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 4 มีนาคม 2501 แต่ยังไม่มีงบประมาณพอที่จะดำเนินการสร้างได้   แม้จะได้ขอตั้งงบประมาณในการสร้าง  ก็ยังไม่ได้รับงบประมาณตามที่ขอตั้ง    จึงเป็นเรื่องที่ก่อให้เกิดกังวลและหนักใจแก่เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบ    และมีหน้าที่ดูแลรักษาศิลปะโบราณวัตถุ อยู่ตลอดมา  แต่รัฐบาลสมัยนั้นก็ได้กรุณาโปรดอนุมัติขึ้นเงินงบประมาณสำหรับสร้างอุโมงค์    และทำบันไดเพื่อให้ประชาชนได้มีโอกาสลงไปชมภาพเขียนผนังภายในกรุในองค์พระปรางค์วัดราชบูรณะ    ให้กรมศิลปากรได้ดำเนินการช่างต่อมา  อาจเป็นด้วยพระบรมเดชานุภาพของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า  หรือของพระมหากษัตริย์เจ้าในอดีตและปัจจุบันหรือด้วยแรงศรัทธา ประสาทของประชาชนหรือร่วมกันหลายประการก็ได้จึงเกิดเหตุบังเอิญเป็นเสมือนปาฏิหาริย์กล่าว    คือต่อมาเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2501 ในขณะที่เจ้าหน้าที่ของกรมศิลปากรกำลังดำเนินงานสร้างอุโมงค์วัดทำบันไดเพื่อให้ลงไปชมภาพเขียนผนังภายในนั้นก็ได้พบกรุพระพุทธรูปและพระพิมพ์บรรจุอยู่ภายในองค์พระปรางค์เข้าอีกดังปรากฏในรายงาน  “เปิดกรุวัดราชบูรณะ”      จังหวัดพระนครศรีอยุธยาของรองอธิบดีกรมศิลปากร   ซึ่งตีพิมพ์อยู่ในหนังสือเล่มนี้แล้วการพบกรุพระพุทธรูปและภาพพิมพ์ครั้งนี้ทำให้เจ้าหน้าที่ของกรมศิลปากร  และจังหวัดพระนครศรีอยุธยาต้องตรากตรำทำงานหนักมาก   ต้องอดหลับอดนอนในเวลาติดต่อกันหลายวันโดยพยายามทำงานขุดค้นมาควบคุมดูแลรักษานำของขึ้นจากกรุแต่ต่างก็พากันปราบปลื้มปิติเป็นอย่างยิ่ง   เพราะในการค้นพบศิลปะโบราณวัตถุเหล่านี้นอกจากจะได้พบหลักฐานเป็นความรู้เพิ่มเติมทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีดังกล่าวไว้ในเรื่องโบราณวัตถุที่ค้นพบจากพระปรางค์วัดราชบูรณะรุ่นที่ 2 ของหม่อมเจ้าสุภัทรดิศ  ดิศกุล  และในเรื่องพระพิมพ์วัดราชบูรณะของ   นายมานิต  วัลลิโภดม    แล้วยังเกิดความปราบปลื้มปิติ  ที่เห็นประชาชนเกิดศรัทธาเลื่อมใสพากันมาขอรับพระพิมพ์ที่ได้จากกรุในพระปรางค์วัดราชบูรณะไปสักการะบูชาประจวบกับวาระดิถีขึ้นปีใหม่  พ.ศ. 2502 อย่างคับคลั้ง   โดยต่างพากันยินดีบริจาคเงินเข้าสมทบในการสร้างพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยา   จนได้เงินเพียงพอแก่การก่อสร้าง   ด้านที่ทางราชการของกรมศิลปากร และจังหวัดพระนครศรีอยุธยาได้เปิดประมูล    และดำเนินการก่อสร้างอยู่ในเวลานี้อีกไม่ช้าเราก็จะมีพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ   ใหม่เพิ่มขึ้นอีก   แห่งหนึ่ง  ณ  จังหวัดพระนครศรีอยุธยาซึ่งทั้งนี้เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นโดยไม่ได้คาดฝันอาจบันดาลขึ้นด้วยพระบรมเดชานุภาพดังกล่าวข้างต้นก็เป็นได้เพื่อที่จะให้นักศึกษาประชาชนทั่วไปได้รับความรู้ความเห็นเพิ่มเติมเนื่องในการค้นพบพระพุทธรูปและภาพพิมพ์กับศิลปะวัตถุอื่นๆ  ที่ได้จากกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะครั้งนี้จึงได้เชิญชวนท่านผู้รู้มาประชุมปรึกษาทำการวิจัยกำหนดสมัย   และแบบอย่างฝีมือช่างศิลปะ   และจัดตั้งเข้าหมวดหมู่ไว้ในพระที่นั่งพุทไธสวรรย์พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติกรุงเทพ   พร้อมที่จะเปิดให้นักศึกษาและประชาชน   เข้าชมได้ดังที่ได้ จัดไว้ให้เข้าชมในเทศกาลสงกรานต์ระหว่างวันที่ 13-15 เมษายน 2502 รวม 3 วันพร้อมกับจัดตีพิมพ์ภาพพระพุทธรูปกับพระพิมพ์และวัตถุที่ค้นพบไว้ในหนังสือเล่มนี้   เพื่อสนองความต้องการของท่านผู้สนใจอีกส่วนหนึ่งด้วยขอขอบคุณบรรดาข้าราชการกรมศิลปากร    และข้าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา  นับแต่รองอธิบดีกรมศิลปากรและผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา   เป็นต้น   ซึ่งได้ร่วมมือช่วยกันดำเนินงานเปิดกรุและควบคุมจัดภาพพิมพ์ ที่ได้จากกรุ    นำออกตอบแทนสัมมนาคุณแก่ท่านผู้บริจาคทรัพย์สัมมนาสมทบทุน  ในการสร้างพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยา    ให้สำเร็จด้วยดีตลอดมาและขออนุโมทนาในกุศลจิตของท่านผู้บริจาคทรัพย์สมทบทุนในการนี้    ขอให้พระบรมเดชานุภาพและแรงศรัทธาภาษาไทยของท่านทั้งหลาย    จงให้ความคุ้มครองรักษาโดยทั่วกัน