หนังสือนี้เปนสำเนารายงานกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อครั้งกรมพระนเรศวรฤทธิ์เป็นราชทูตสยามประจำอยู่นะราชสำนักเซ็นต์เย็มส์กรุงลอนดอนส่งรับตำแหน่งพิเศษเปนราชทูตไปแสดงพระราชไมตรีต่อสหปาลีรัฐอเมริกาเป็นครั้งแรกกรมขุนพิทยลาภพพฤฒิธาดา (พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์)ส่งเรียบเรียงรายงานนี้โดยตำแหน่งที่อยู่ในคณะทูตดังปรากฏอยู่ในหนังสือนี้แล้ว สำเนารายงานนี้กรมพระนเรศวรฤทธิ์ ได้แสดงพระประสงค์ไว้ว่าให้พิมพ์ในคราวหนึ่งคราวใดที่เหมาะได้ทรงคิดจะให้หอพระสมุดฯ จัดการพิมพ์สำหรับทรงแจกในงานพระราชทานเพลิงศพหม่อมสุภาพกฎดากร ณอยุธยาครั้งหนึ่งแล้วแต่ในคราวนั้นมีเวลาน้อยทำไม่ทันหนังสือจึงค้างอยู่เมื่อกรมพระนเรศวรฤทธิ์สิ้นพระชนม์ลงแล้วถึงเวลาจะพระราชทานเพลิงพระศพ หม่อมเจ้าในกรมได้มาขอต่อหอพระสมุดฯให้หาหนังสือสำหรับพิมพ์แจกกรรมการเห็นว่าสำเนารายงานนี้ถูกพระประสงค์ที่กรมพระนเรศวรฤทธิ์ทรงแสดงไว้สมควรที่จะนำออกพิมพ์ในครั้งนี้ผู้อ่านสำเนารายงานนี้ย่อมจะเห็นว่ากรมขุนพิทยลาภพพฤฒิธาดา ได้ส่งเรียบเรียงไว้ด้วยความพยายามจดจำเปนอย่างดีข้อความแต่ละอย่างๆ ละเอียดเป็นที่สุดและความละเอียดในการบรรยายข้อความภูมิจะทำให้ดูดดื่มยิ่งขึ้นแต่มาในสมัยนี้ชาวเรามีความรู้กว้างขึ้นความกล่าวละเอียดอาจทำให้รู้สึกไปอีกอย่างหนึ่งและคนคนเดียวกันซึ่งเวลานี้มีอายุเพียง๖๕ ปี ถ้าอ่านรายงานนี้เดี๋ยวนี้คงจะรู้สึกเพลิดเพลินน้อยกว่าอ่านเมื่อยังหนุ่มประมาณ๔๐ ปีมาแล้วเปนแน่ ทั้งนี้ไม่ใช่ความบกพร่องของท่านผู้เรียบเรียงรายงานหากเปนด้วยความเปลี่ยนแปลงตามเวลานั้นเองอนึ่งผู้ที่เคยรับราชการในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวย่อมทราบกันโดยมากว่าสมเด็จพระปิยมหาราชมีราชอัธยาศัยโปรดความละเอียดอาจกล่าวตัวอย่างได้ว่าหนังสือที่เจ้ากระทรวงต่างๆทูลเกล้าฯ ถวายขึ้นไปขอเรียนพระราชประวัตินั้นถ้ามีสำเนาหนังสือสอบขึ้นไปเปนเครื่องประกอบพระราชดำริถึงจะมากเท่าใดก็มักจะทรงอ่านตลอดหมดบางทีเจ้าหน้าที่ในกระทรวงทำสำเนาพลาดพลั้งเจ้ากระทรวงมีท่านทราบนำทูลเกล้าฯ ถวายขึ้นไปเคยถูกทรงทักลงมาก็มีชะนีเป็นต้นรายงานที่พิมพ์สำเนาในสมุดเล่มนี้เปนของเรียบเรียงทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระปิยมหาราชผู้โปรดละเอียดผู้เรียบเรียงเป็นเจ้านายย่อมจะทราบพระราชอัธยาศัยจึงทรงทำดังนี้ ส่วนถ้อยคำสำนวนนั้นเล่าเวลาที่ผิดกันเพียง ๔๐ปีเศษ เท่านี้ก็ทำให้แปลกกันมากเสียแล้ว ใน๔๐ปีเศษ ที่ล่วงมานี้ภาษาไทยเดินมากที่ว่า "เดิน" นั้น หมายความว่าความรู้ที่เกิดใหม่ทำให้ต้องมีคำในภาษาไทยของเราเพิ่มเติมออกไปร่ำไปถึงในสมัยนี้ก็ยังเดินอยู่เช่นนั้นเพราะเหตุว่าความรู้ที่เกิดใหม่นั้นจำจะต้องมีคำเรียกชื่อจึงจะพูดกันเข้าใจและเมื่อใช้กันมากเข้าก็จำจะต้องมีคำเรียกที่ง่ายเปนต้นว่าเมื่อแรกที่เราทราบเตเลกราฟเข้านั้น ความรู้ยังไม่แพร่หลายเราก็ใช้คำฝรั่งว่าเตเลกราฟไปก่อนครั้นเตเลกราฟเปนของรู้จักทั่วกันแลใช้ทั่วบ้านทั่วเมืองแล้วจะเขินใช้ศัพท์ฝรั่งอยู่ก็เหลือความสามารถของสามัญชนที่จะใช้ได้จึงต้องเกิดคำไทยมาแทน หรือถ้ามีใช่คำไทยแท้ก็เป็นคำที่ไทยพูดได้สะดวกกว่าศัพท์ฝรั่งคำว่า เตเลกราฟ จึงมีคำว่า"โทรเลข"มาแทนดังนี้ ผู้อ่านหนังสือนี้คงจะสังเกตว่ามีคำหลายคำซึ่งใช้ผิดกับที่เราใช้ในสมัยนี้เช่น "ประเทศอเมริกาอันรวมกัน" ซึ่งเดี๋ยวนี้เราเรียกว่าสหปาลีรัฐอเมริกาเป็นต้นอนึ่งศัพท์ฝรั่งซึ่งในเวลานี้เรามีคำใช้แทนนั้นในสมัยที่เขียนรายงานนี้คำไทยยังไม่มีแทนจึงใช้คำฝรั่งอยู่เป็นอันมาก สหปาลีรัฐอเมริกาเมื่อ ๔๐ปีเศษมานั้นเปนอเมริกาสมัยปัจจุบันแต่กรมขุนพิทยลาภฯ ทรงเล่าตำนานถอยหลังไปบ้างเช่นที่ทรงกล่าวถึงยอช วอชิงตัน ประธานาธิบดีคนแรกนั้นก็กล่าวถอยหลังไปอีก ๙๐ ปีเปนต้น ประธานาธิบดีคนที่กรมพระนเรศร์ฯ เสด็จไปพบนั้นชื่อเชสเตอร เอ.อาเทอร์ เป็นประธานาธิบดีคนที่ ๒๑ ของสหปาลีรัฐอเมริกาเคยเปนรองประธานาธิบดีอยู่กับเปรสิเดนต์การ์ฟิลด์ เปรสิเดนต์การ์ฟิลด์ ฟิล์มชีวิตเวลาอยู่ในตำแหน่งผู้เป็นตัวรองคือเชสเตอร์ เอ.อาเทอร์ จึงเข้าสวนตำแหน่งเป็นประธานาธิบดีแทนอยู่จนสิ้นกำหนดของเปรสิเดนต์การ์ฟิลด์ เมื่อสิ้นกำหนดนั้นแล้วจึงมีการเลือกเปรสิเดนต์ใหม่ เวลาที่กรมพระนเรศร์ฯ เสด็จไปนั้นเปนปีสุดท้ายของ เปรสิเดนต์อาเทอร์ พอปีหน้าก็เปลี่ยนตัวเปรสิเดนต์ รายงานนี้เปนบันทึกละเอียดซึ่งสมควรแท้ที่จัดพิมพ์ไว้มิให้สูญเปนเครื่องประดับพระเกียรติยศกรมพระนเรศวรฤทธิ์แลกรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดาส่วนหนึ่ง อนึ่งเจ้าภาพได้เรียงลำดับวันในพระประวัติกรมพระนเรศวรฤทธิ์ส่งมายังกรรมการปรากฏตำแหน่งและหน้าที่ราชการที่ได้ทรงปฏิบัติติดต่อกันมาตั้งแต่พระชนม์พรรษายังอ่อนตราบเท่าทรงพระชราในที่สุดได้ทรงรับตำแหน่งเสนาบดีที่ปรึกษาอยู่จนสิ้นพระชนม์มีทั้งวันที่ทรงรับพระราชทานเครื่องหมายความชอบในราชการต่างๆด้วยลำดับวันนั้นเสมอกับเปนพระประวัติย่อทำให้เห็นแนวทางที่ทรงจำเริญในรัชกาลตลอดมาจึงได้นำโรงพิมพ์ไว้ในท้ายคำนำนี้
< หน้าหลัก / หนังสือหายากอิเล็กทรอนิกส์ / (สำเนารายงาน) สำเนารายงาร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศร์วรฤทธิ์ เสด็จประเทศอเมริกา พ.ศ. 2427 >
(สำเนารายงาน) สำเนารายงาร พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศร์วรฤทธิ์ เสด็จประเทศอเมริกา พ.ศ. 2427
เนื้อหาอย่างย่อ
หมวด: หนังสือหายาก
หมวดรอง: -
วันที่รับเข้า: 28/05/2018